Ζωή Κριτζιλάκη – Πετροπούλου: To «χωνί» της Ηλιούπολης
Την δεκαετία ’40 –‘50 η χώρα μας βρέθηκε στην δίνη της ξένης κατοχής, της πείνας, της καταστροφής. Γνώρισε την φρίκη των ατομικών και των μαζικών δολοφονιών σημαντικού τμήματος του πληθυσμού στις πόλεις, τα χωριά και την ύπαιθρο, από τους Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους κατακτητές και τους έλληνες συνεργάτες τους.
Η αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης, Ζωή Κριτζιλάκη – Πετροπούλου (1925-2018) ήρθε με την οικογένειεά της το 1932 στην Ηλιούπολη. «Εγώ τότε ήμουνα εξίμισυ χρονών και πήγα στην Β’ Δημοτικού, στο διθέσιο τότε 1ο Δημοτικό Σχολείο. Θυμάμαι την γειτονιά μου σαν ένα τόπο γεμάτο πέτρες, αφάνες, χόρτα και βράχια. Ο κεντρικός δρόμος, η σημερινή Μαρίνου Αντύπα, ήταν ο μισός χωματόδρομος και ο άλλος μισός κροκάλες πέτρες» λέει στους Πάνο Τότσικα και Στράτο Ιωακείμ τον Νοέμβριο του 2012.
Αρχικά συνδέθηκε με την «Εθνική Αλληλεγγύη» που είχε δημιουργηθεί για να βοηθά τους φυλακισμένους. «Εκεί μαζί με άλλα παιδιά, κάναμε διάφορα, γράφαμε συνθήματα, κυρίως στο δρόμο, γιατί δεν υπήρχαν αρκετά ντουβάρια τότε, βγάζαμε πολύ ωραίες καλλιτεχνικές προκηρύξεις και φέιγ-βολάν, που ετοίμαζαν κάποια αγόρια που δούλευαν ως λιθογράφοι και κάναμε και διάφορα άλλα», εξιστορεί.
Το «χωνί» της Ηλιούπολης
Γραμματέας της ΕΠΟΝ στην Ηλιούπολη, λέει: «κάναμε την φανερή μας δουλειά, κάναμε και την κρυφή… Τα κρυφά οργανωτικά μας ραντεβού τα κάναμε στην οδό Αγίας Σοφίας, στον Βύρωνα. Κάθε μέρα κάποιοι ενημερώνονταν από το ΒΒC, το Κάιρο, τη Μόσχα μέσα από τα ελάχιστα ασφράγιστα ραδιόφωνα που υπήρχαν, γιατί όλα τα άλλα ήταν υποχρεωτικά σφραγισμένα και κολλημένα με βουλοκέρι στο ελεγχόμενο ραδιοφωνικό σταθμό της Αθήνας. Η καθοδήγηση μας έδινε και κάποια άλλα νέα, μια περίληψη, προσθέταμε και ειδήσεις από τον παράνομο τύπο (συλλήψεις, μάχες) και βγαίναμε με το χωνί να τα πούμε στον κόσμο».
Στην Ηλιούπολη, «εγώ ήμουν το «χωνί»… Πήγαινα σε ένα καίριο σημείο, σε ένα λόφο, απέναντι από τον Άγιο Κωνσταντίνο ή προς το Χαλικάκι ή την Αγία Μαρίνα και διάβαζα με το «χωνί» το κείμενο. Αρκετοί αναγνώρισαν από την πρώτη φορά τη φωνή μου…».