Λατρευτικά σπήλαια και ιερά στον Υμηττό

Στην Αττική τα παλαιότερα λείψανα του ανθρώπινου βίου ανάγονται στο 6.000 προ Χριστού, χωρίς να αποκλείεται κατοίκηση από παλιότερα.

Σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία στην κορυφή του Υμηττού (στην περιοχή που βρίσκεται πάνω από την Παιανία, κάπου στο σημερινό ραντάρ και τις κεραίες των τηλεοπτικών σταθμών) υπήρχε τα αρχαία χρόνια το ιερό του Υμηττίου Διός.

Το ιερό αυτό αφιερώθηκε στον Δία τον 8ο π.Χ. αιώνα, σε μια περίοδο όπου αποδεδειγμένα υπήρξε ξηρασία στην Αττική, αφού ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού έφυγε και αποίκησε σε άλλες περιοχές. Επίσης ο Παυσανίας αναφέρει την ύπαρξη αγάλματος του Υμηττίου Διός.

Ένα άλλο ιερό υπήρχε στο νοτιοανατολικό τμήμα του Υμηττού, στην περιοχή της Βάρης, και ήταν αφιερωμένο στις Νύμφες, θεότητες του δάσους και των νερών (μην ξεχνάμε ότι κάποτε ο Υμηττός ήταν κατάφυτος…). Στο «Σπήλαιο των Νυμφών» λατρεύονταν επίσης ο Πάνας, θεός των ποιμένων και των αγροτών, καθώς επίσης και ο θεός Απόλλωνας.

Σ΄ αυτό το σπήλαιο, πήγαν οι γονείς του το 428 π.Χ. το νεογέννητο Πλάτωνα – σύμφωνα με τον βιογράφο του Ολυμπιόδωρο – για να τον θυσιάσουν. Όμως – σύμφωνα με τον Ρωμαίο συγγραφέα Αιλιανό – ένα σμήνος από μέλισσες κάθισαν στα χείλη του και άρχισαν να βουίζουν, γεγονός που θεωρήθηκε σημάδι της ευγλωττίας του , κι έτσι γλίτωσε τη θυσία.

Ένα άλλο λατρευτικό σπήλαιο στον Υμηττό υπήρχε πάνω από τα Γλυκά Νερά, το «Σπήλαιο του Λιονταριού».

Ακόμα, σημαντικός αρχαιολογικός χώρος στον Υμηττό θεωρείται ο χώρος όπου βρίσκονταν το ιερό του Προοψίου Απόλλωνα, πολύ κοντά στο σημερινό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, πάνω από το Κορωπί. Αν και η περιοχή είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος, έχει οικοδομηθεί αυθαίρετα.

Πάνος Τότσικας, Αρχιτέκτονας, Ερευνητής Τοπικής Ιστορίας

Βλ. «Εδώ κάποτε…Συμβολή στην ιστορία της Ηλιούπολης» εκδόσεις ΚΨΜ, 2005