Η Ηλιούπολη τίμησε την Ηρώ Κωνσταντοπούλου
Με μια σεμνή τελετή στο ομώνυμο άγαλμα, την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου το πρωί ο Δήμος Ηλιούπολης τίμησε την ΕΠΟΝίτισα Ηρώ Κωνσταντοπούλου. Στην εκδήλωση μίλησε ο Δήμαρχος Στάθης Ψυρρόπουλος, ο Ηρακλής Κωνσταντινίδης πρόεδρος του παραρτήματος ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ, η Ελένη Κατωμέλίτη μέλος του Δ.Σ της ΠΟΑΕΑ και οι επικεφαλής Δημοτικών παρατάξεων, Γιώργος Χατζηδάκης, Τάσος Ευσταθίου και Θοδωρής Παπαδάτος.
Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η παρουσία μαθητών από το 20ο και 13ο Δημοτικά καθώς και η Παιδική Χορωδία του Δήμου που τραγούδησαν τραγούδια εποχής. Αξίζει να σημειωθεί πως το 20ο Δημοτικό Σχολείο επισήμως πήρε το όνομα της ηρωίδας Ηρώς Κωνσταντοπούλου.
Κάθε χρόνο στην αντίστοιχη εκδήλωση ακούγονται ανακρίβειες και γεγονότα που δεν συμβαδίζουν με την πραγματικότητα. Γι αυτό παραθέτουμε το σχόλιο και μια σύντομη εξιστόρηση των γεγονότων της εκτέλεσης της 17χρονης Ηρώς, όπως την καταγράφει ο Περικλής Καπετανόπουλος Δημοσιογράφος και υπεύθυνος του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης.
“Επειδή και στην φετινή εκδήλωση ακούστηκαν πολλές ανακρίβειες και υπερβολές, ας θυμηθούμε ποια ήταν η Ηρώ Κωνσταντοπούλου.
Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου είχε πολιτική ταυτότητα, ανήκε στην ΕΠΟΝ, την νεολαία που δημιουργήθηκε με απόφαση της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ) και της νεολαίας του ΕΑΜ. Το ΕΑΜ ήταν η οργάνωση που είχε ιδρυθεί με πρωτοβουλία του Κ.Κ.Ε και αγκάλιασε την συντριπτική πλειονότητα του Ελληνικού Λαού. Οι συμμαχητές της και οι συντροφοί της στην ΕΑΜική Αντίσταση και το Χαιδάρι, την περιγράφουν, ως φλογερή και πρωτοπόρα ΕΠΟΝίτισσα, δοσμένη με πάθος στον αγώνα, εναντίον των Γερμανών και των Ιταλών κατακτητών και των ντόπιων προδοτών συνεργατών τους. Τέτοιους δοσίλογους, ευτυχώς λίγους, είχαμε και στην Ηλιούπολη και έπαιξαν βρώμικο ρόλο στα μπλόκα των Γερμανών στην πόλη μας και τις εκτελέσεις των πατριωτών της Αντίστασης.
Το χρονικό
Στις 5 Σεπτεμβρίου 1944 εκτελείται στην Καισαριανή η ΕΠΟΝίτισα Ηρώ Κωνσταντοπούλου, με άλλους 49 πατριώτες.
Η Ηρώ ήταν συμμαθήτρια και συναγωνίστρια στην ΕΠΟΝ της Ηλιουπολίτισσας Ζωής Πετροπούλου. Είχε γεννηθεί το 1927.
Στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στην Ηλιούπολη υπάρχει το πιάνο και το πορτραίτο της, προσφορά της μητέρας της Ελένης Κωνσταντοπούλου στη Δημοτική Αρχή του κομμουνιστή Δημάρχου Δημήτρη Κιντή (1979-1990).
Είχε συλληφθεί για πρώτη φορά, στις 16 Ιουλίου 1944 από ελληνόφωνους συνεργάτες των Γερμανών, ξυλοκοπηθεί και βασανιστεί.
Την άφησαν προσωρινά ελεύθερη, ύστερα από κράτηση λίγων ημερών, αφού ο ευκατάστατος πατέρας της πλήρωσε 25 χρυσές λίρες.
Οι γονείς της Σπαρτιάτες στην καταγωγή, συντηρητικοί και πλούσιοι, έπεσαν πάνω στο μοναχοπαίδι τους να την πείσουν να τραβηχτεί από την ΕΠΟΝ και την Αντίσταση.
Η Ηρώ όμως δεν άκουγε τίποτα. Στη μητέρα της, Ελένη Κωνσταντοπούλου, που τις έκανε συστάσεις να σταματήσει την πατριωτική της δράση, απαντούσε θαρρετά: “Μαμά, ντροπή να το λέτε εσείς αυτό, μια Σπαρτιάτισσα”.
Μετά από κατάδοση, οι Γερμανοί την συνέλαβαν για δεύτερη φορά, στις 31 Ιουλίου 1944.
Εισέβαλαν τα ξημερώματα στο πατρικό της σπίτι, στην οδό Βεΐκου 57 στο Κουκάκι, μαζί με τα ελληνόφωνα όργανά τους αφού έσπασαν την πόρτα και την συνέλαβαν.
Την οδήγησαν στην οδό Μέρλιν στην έδρα των SS. Επί τέσσερα μερόνυχτα την βασάνιζαν να μαρτυρήσει τους συνεργάτες της. Δεν μίλησε. Έβριζε τους βασανιστές της στη γλώσσα τους, γιατί αν και μικρή, μιλούσε και έγραφε τέσσερις γλώσσες.
Την έστειλαν στο Χαϊδάρι, στην απομόνωση των γυναικών (Μπλοκ 16). Τα μπλοκ 15 και 16 λειτούργησαν ως φυλακές απομόνωσης για τους αυστηρά τιμωρημένους και τους μελλοθάνατους. Στο μπλοκ 16 από τις 7 Μαρτίου 1944 φυλάκισαν γυναίκες της Αντίστασης πριν τις οδηγήσουν στο εκτελεστικό απόσπασμα. Από το Μπλοκ 16 πήραν για εκτέλεση στις 5 Σεπτεμβρίου 1944 την Ηρώ Κωνσταντοπούλου και στις 8 του ίδιου μήνα τη Λέλα Καραγιάννη.
Επίσης από τα τέσσερα κελιά της αυστηρής απομόνωσης πήραν και εκτέλεσαν την Θωμάκου, την Μετζελοπούλου, κ.α. Συνολικά από τις 300 χριστιανές γυναίκες που φυλακίστηκαν στο Χαϊδάρι 31 εκτελέστηκαν, 165 στάλθηκαν όμηροι στη Γερμανία, απ΄όπου γύρισαν ελάχιστες.
Τα κελιά της απομόνωσης των γυναικών ήταν διαστάσεων 2,60Χ1,30 περίπου. Σήμερα βρίσκονται σε κακό χάλι, έχουν μετατραπεί σε αποθήκες σκουπιδιών και παλαιού υλικού, με τους διοικητές του στρατοπέδου να αγνοούν την ιστορία τους. Εκεί ξενάγησα την εγγονή της Λέλας Καραγιάννη και ντράπηκε η ντροπή με αυτά που αντικρύσαμε.
Όλο το διάστημα που κρατήθηκε η Ηρώ στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, δεν δέχθηκε ούτε μια φορά να δει τους γονείς της στο επισκεπτήριο, ούτε δέχτηκε τα καθαρά ρούχα που της πήγαιναν. Τους θεωρούσε υπεύθυνους και κυρίως τον πατέρα της για την σύλληψή της στην προσπάθεια του να την “ξεκόψει” από την ΕΠΟΝ και την Αντίσταση
Από το Χαϊδάρι την πήραν στις 5 Σεπτεμβρίου, με άλλους 49 αγωνιστές για το Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ανά πεντάδες τους έστησαν μπροστά απ’ τις κάννες των πυροβόλων. Ανάμεσα στους 50 αγωνιστές που στήθηκαν στον τοίχο της Καισαριανής και ένα 12 χρόνο παιδί που το έλεγαν Ανδρέα Σουλδίνο.
Η εκτέλεση των 50 πατριωτών, οι περισσότεροι Βυρωνιώτες και Παγκρατιώτες, έγινε από τους Γερμανούς σε αντίποινα για την εκτέλεση από τον ΕΛΑΣ του συνεργάτη τους, Αποστόλη Παπαγεωργίου της περιβόητης ομάδας των Παπαγιώργηδων.
Μια συγκλονιστική μαρτυρία για τον τρόπο που ο μικρός ήρωας αντάμωσε το θάνατο, δίνει ο Αντώνης Φλούντζης, γιατρός του Στρατοπέδου Χαϊδαρίου, στο βιβλίο του «Χαϊδάρι, κάστρο και βωμός της Εθνικής Αντίστασης», (εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 1986).
«Με τους 50, που εκτελέστηκαν πέντε – πέντε στην Καισαριανή, στις 5-9-44, ήταν και το 12χρονο παιδάκι ο Σουλδίνος.
Καθώς στάθηκε ανάμεσα στους τέσσερες άνδρες, ο Γερμανός, που το είχε αναλάβει (την εκτέλεση), κατάλαβε πως ήταν πολύ μικρό στο μπόι και τα βόλια δεν θα το παίρνανε. Κατέβασε λοιπόν προς τα κάτω την κάννη του πολυβόλου του.
Και τότε, κείνο το ηρωικό παιδάκι, σηκώθηκε στις μύτες των ποδιών του για να φθάσει εις το ύψος της κάννης του δημίου του! Για να μη αργήσει στο ραντεβού του με το χάρο…».
Το 1978 η Ακαδημία Αθηνών τίμησε της μνήμη της Ηρώς Κωνσταντοπούλου απονέμοντας της, μετά θάνατον, το βραβείο Αρετής.
Ο Δήμος Ηλιούπολης, επί δημαρχίας Δημήτρη Κιντή, έστησε τον ανδριάντα της, στην αρχή της ομώνυμης λεωφόρου Ηρώς Κωνσταντοπούλου, στην Κάτω Ηλιούπολη”
(Φωτογραφίες Περικλής Καπετανόπουλος)
