Χαλικάκη: Χρονικό της απόπειρας οικοπεδοποίησης

(Αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΑΛΗΘΕΙΑ , Νο 40- Γενάρης 1980)

Στην περιοχή «Χαλικάκη», στην καρδιά της Ηλιούπολης, λειτούργησε λατομείο δεκάδες χρόνια. Μια έκταση από 60 περίπου στρέμματα τρυπήθηκε με όλων των ειδών σκαπτικά μηχανήματα και κομπρεσέρ σε βάθος 90-100 μέτρων. Η σκόνη, ο θόρυβος από τα μηχανήματα και τις εκρήξεις είχαν γίνει εφιάλτης για όλη σχεδόν την τότε συνοικία και τα κέρδη που προήλθαν στον μεγάλο οικοπεδούχο (Νάστο) και τους επιχειρηματίες από τα σπλάχνα του βουνού είναι ανυπολόγιστα.

Η κατακραυγή των περιοίκων και ολόκληρης της πολιτείας ανάγκασαν τους επιχειρηματίες να εγκαταλείψουν την εκμετάλλευση της περιοχής. ‘Ετσι μια έκταση δεκάδων στρεμμάτων ισοπεδωμένη με γερή βάση και περιτριγυρισμένη με υψηλά φυσικά τοιχώματα έχασκε κυριολεκτικά σαν μια βαθιά αποστραγγισμένη λίμνη.

Πρόταση να γίνει Στάδιο

Το έτος 1965 η νεοεκλεγείσα τότε Δημοτική αρχή με Δήμαρχο τον Παύλο Πεντάρη, συνέλαβε την ιδέα ότι ο χώρος αυτός έπρεπε να αξιοποιηθεί και ότι θα μπορούσε όπως ήταν, να γίνει ένα μεγάλο σύγχρονο αθλητικό Στάδιο. Στην πραγματικότητα της έλειπαν οι κερκίδες. Για το σκοπό αυτό προσκλήθηκε ο τότε υπουργός Παιδείας αείμνηστος Λουκής Ακρίτας ο οποίος πήγε επί τόπου με τον Δήμαρχο και Δημοτικούς Συμβούλους και ενέκρινε την πρόταση. Προς την κατεύθυνση αυτή κινήθηκε η σχετική διαδικασία, αλλά με την ανώμαλη πολιτική κατάσταση που δημιούργησε η αποστασία του Ιουλίου 1965 και με την δικτατορία που επακολούθησε το σχέδιο ναυάγησε.

Στη περίοδο της δικτατορίας με την ανοχή του χουντικού Δημάρχου Κ. Δελαπόρτα, άνοιξε η όρεξη των κληρονόμων του Νάστου να επανακτήσουν και να εκμεταλλευτούν εκ νέου ποικιλότροπα την περιοχή. Εκατομμύρια κυβικά μέτρα μπάζα έπεσαν στο τεράστιο άνοιγμα του λατομείου και πολλά χρήματα εισέπραξαν από την απόρριψη αυτή για άλλη μια φορά. Με τη βοήθεια του χουντικού Δημάρχου διατέθηκαν δημοτικά μηχανήματα για την ισοπέδωση των μπάζων, χωρίς μάλιστα να εισπραχθούν τα νόμιμα δικαιώματα του Δήμου.

Πρόταση να γίνει Άλσος

Μετά την κατάρρευση της δικτατορίας, η νόμιμη αιρετή Δημοτική Αρχή και πάλι έστρεψε την προσοχή της στον ίδιο χώρο. Ο Π. Πεντάρης και το Δημοτικό Συμβούλιο σκέφτηκαν ότι ο χώρος αυτός με το σαθρό πλέον έδαφος βάθους 90-100 μέτρων δεν ήταν δυνατό να οικοδομηθεί ούτε να γίνει οτιδήποτε άλλο. Κι αν ακόμη μπορούσε να στεριώσει κάποια οικοδομή θα ήταν αδύνατο να γίνουν έργα υποδομής, δρόμοι, πλατείες, αποχέτευση, ύδρευση κλπ. Κατέληξαν στη σκέψη να γίνει άλσος. Όπως δεσπόζει στη περιοχή, εγγίζει σχεδόν τους γειτονικούς Δήμους, με υπέροχη θέα προς τη θάλασσα και όλη την Αθήνα, θα μπορούσε να γίνει ένας μεγάλος ζωογόνος πνεύμονας με ευεργετική επίδραση στους γύρω Δήμους αλλά και σ’ όλη την Αθήνα που τόσο έχει ανάγκη από πολύ πράσινο.

Aποφάσεις Δημοτικού Συμβουλίου.

Κι αρχίζει αμέσως από το Δημοτικό Συμβούλιο η διαδικασία λήψης των σχετικών αποφάσεων :

*Δεσμεύεται ο χώρος του λατομείου Χαλικάκη για τη δημιουργία Άλσους (αποφ.147/7.10.75)

*κρίνεται ακατάλληλος για οικοδόμηση ο μπαζωμένος χώρος του λατομείου (αποφ.282/2.11.76)

*κηρύσσεται απαλλοτριωτέα η έκταση του λατομείου για τη δημιουργία Άλσους ( 14.12.1976)

*τροποποιείται το σχέδιο πόλεως για να χαρακτηρίσει το λατομείο σαν χώρου πράσινου (αποφ. 45/20.2.78).

Ύστερα από τις ενέργειες αυτές και διάβημα στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων, ο κ. Ζαρντινίδης στέλνει μηχανικό του Υπουργείου για να διενεργήσει αυτοψία του χώρου και να συντάξει σχετική Έκθεση. Ο μηχανικός του Υπουργείου με τον Δήμαρχο Π. Πεντάρη, τον Γ. Βασιλακόπουλο, τον κ. Μαραμενίδη και άλλους, πήγαν επί τόπου. Η Έκθεση του μηχανικού ήταν σύμφωνη με τις απόψεις της Δημοτικής Αρχής.

Η αντίδραση των Νάστων

Οι κληρονόμοι Νάστου δεν εφησυχάζουν. Καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια να εκμεταλλευτούν το μπαζωμένο πλέον λατομείο. Υποβάλλουν ένσταση ενάντια στην απόφαση 45/1978 του Δημοτικού Συμβουλίου. Και τελευταία κατασκευάζουν σκελετό οικοδομής για να δημιουργήσουν τετελεσμένο γεγονός και να προσελκύσουν αγοραστές για οικόπεδα τα οποία έχουν χαράξει επάνω στα μπάζα του λατομείου.

Ευθύνες της Δημοτικής Αρχής

Η Δημοτική Αρχή και ο Δήμαρχος (Δ. Κιντής) κάνουν τώρα ό,τι περνά από το χέρι τους να αποτρέψουν την οικοπεδοποίηση, φέρουν όμως σοβαρή ευθύνη για την τροπή που πήραν τα πράγματα του άλλοτε λατομείου διότι:

*Επαναπαύθηκαν στις αποφάσεις της προηγούμενης Δημοτικής Αρχής (Π. Πεντάρη) και δεν προώθησαν το θέμα με άλλες ενέργειες.

*Δεν ιεράρχησαν σωστά το ζήτημα του λατομείου, δεν επαγρυπνούσαν γι’αυτό. Απόδειξη ότι πληροφορήθηκαν ότι έγινε οικοδομή, από Επιτροπή περιοίκων που έκανε σχετικό διάβημα στο Δήμο.

*Καθυστέρησαν αδικαιολόγητα την συζήτηση και απόρριψη της έντασης των κληρονόμων Νάστου. Τη συζήτησαν μετά 18 ολόκληρους μήνες, δηλαδή στις 19.2,1979.

*Δεν προέβησαν στη δέσμευση της περιοχής για αρκετό χρονικό διάστημα να τους δοθεί ο χρόνος να γίνουν οι σχετικές ενέργειες για την απαλλοτρίωση της περιοχής.

*Δεν κινητοποίησαν τους κατοίκους μόλις άρχισε η οικοδομή.

Πάνος Τότσικας, Αρχιτέκτονας, Ερευνητής Τοπικής Ιστορίας